Buzluk sirke kislotasyny taýýarlamak we ulanmak

Buzluk sirke kislotasyny taýýarlamak we ulanmak

Sirke kislotasydiýilýärsirke kislotasy, buzly sirke kislotasy, himiki formulaCH3COOH, sirkede kislotanyň we ysly ysyň çeşmesi bolan organiki monik kislotasy we gysga zynjyrly doýgun ýag kislotasydyr. Adaty ýagdaýlarda oňa “sirke kislotasy", Pureöne arassa we suwsuz sirke kislotasy (suwuň düzümi 1% -den az) diýilýär"buzly sirke kislotasy“16-dan 17-e çenli doňma nokady bolan reňksiz gigroskopiki gaty° C (62)° F) we gatylaşandan soň reňksiz kristal bolýar. Sirke kislotasy gowşak kislota bolsa-da, poslaýjy, buglary gözleri we burunlary gaharlandyrýar we ysly we turş ysyny alýar.

Taryh

Worldwideyllyk dünýäde islegsirke kislotasy takmynan 6,5 million tonna. Olardan takmynan 1,5 million tonna gaýtadan işlenýär we galan 5 million tonna gönüden-göni nebithimiýa iýmitlerinden ýa-da biologiki fermentasiýa arkaly öndürilýär.

Thebuzly sirke kislotasy fermentleýji bakteriýalar (Acetobacter) dünýäniň her künjeginde tapylyp bilner, we her bir halk şerap ýasalanda hökman sirke tapýar - bu howa täsir edýän bu alkogolly içgileriň tebigy önümidir. Mysal üçin, Hytaýda Du Kangyň ogly Gara diň, uzak wagtlap şerap ýasaýandygy üçin sirke aldy diýilýär.

Ulanylyşybuzly sirke kislotasyHimiýada örän gadymy döwürlerden gözbaş alýar. Miladydan öňki 3-nji asyrda grek filosofy Teofrastus sirke kislotasynyň metalda ak gurşun (gurşun karbonat) we patina (mis asetat ýaly mis duzlarynyň garyndysy) ýaly pigmentleri öndürmek üçin metallar bilen nähili täsir edýändigini jikme-jik suratlandyrypdyr. Gadymy rimliler sapa diýilýän ýokary süýji siropyny öndürmek üçin gurşun gaplarynda turş şerabyny gaýnadypdyrlar. sapa rim begleriniň arasynda gurşun zäherlenmegine sebäp bolan ýakymly ysly gurşun şekerine, gurşun asetata baýdy. 8-nji asyrda pars alhimigi Jaber sirke kislotasyny distillasiýa bilen sirke jemledi.

1847-nji ýylda nemes alymy Adolf Wilgelm Hermann Kolbe organiki däl çig maldan sirke kislotasyny ilkinji gezek sintez etdi. Bu reaksiýanyň prosesi, hlorlaşmagyň üsti bilen uglerod tetrahloridine ilkinji uglerod disulfididir, soňra gidrolizden soň tetrahloretileniň ýokary temperatura bölünmegi we hlorlaşma, şeýlelik bilen trihloroasetik kislotany öndürip, sirkelik kislotany öndürmek üçin iň soňky ädimdir.

1910-njy ýyldabuzly sirke kislotasy yza çekilen agaçdan kömür çigidinden alyndy. Ilki bilen kömür çigidi kalsiý gidroksidi bilen bejerilýär, soňra emele gelen kalsiý asetat içindäki sirke kislotasyny almak üçin kükürt kislotasy bilen kislotalaşýar. Bu döwürde Germaniýada takmynan 10,000 tonna buzly sirke kislotasy öndürildi, olaryň 30% -i indigo boýagy üçin ulanyldy.

taýýarlyk

Aýaz kislotasy emeli sintez we bakterial fermentasiýa arkaly taýýarlanyp bilner. Häzirki wagtda biosintez, bakterial fermentasiýany ulanmak dünýädäki önümçiligiň bary-ýogy 10% -ini tutýar, ýöne henizem sirke öndürmegiň iň möhüm usulydyr, sebäbi köp ýurtda azyk howpsuzlygy düzgünleri azykdaky sirkäniň biologiki taýdan taýýarlanmagyny talap edýär. 75% -isirke kislotasy senagat taýdan ulanmak üçin metanolyň karbonilýasiýasy bilen öndürilýär. Boş bölekler beýleki usullar bilen sintez edilýär.

ulanmak

Aýaz kislotasy bir metil toparyndan we bir karboksil toparyndan ybarat ýönekeý karboksil turşusy we möhüm himiki reagentdir. Himiýa pudagynda içgi çüýşeleriniň esasy düzüm bölegi bolan polietilen teraftalat ýasamak üçin ulanylýar.Aýaz kislotasy film üçin sellýuloza asetat we agaç ýelimleri üçin poliwinil asetat, şeýle hem köp sintetiki süýümler we matalar üçin ulanylýar. Öýde erginli ergin buzly sirke kislotasyköplenç peseldiji serişde hökmünde ulanylýar. Azyk senagatynda sirke kislotasy E260 iýmit goşundylarynyň sanawynda kislotany sazlaýjy hökmünde kesgitlenýär.

Aýaz kislotasyköp birleşmeleri taýýarlamakda ulanylýan esasy himiki reagentdir. Useeke-täk ulanmak sirke kislotasy winil asetat monomeriniň, soň bolsa siretik angidridiň we beýleki efirleriň taýýarlanylmagydyr. Thesirke kislotasy sirkede hemmeleriň diňe az bölegi barbuzly sirke kislotasy.

Garylan sirke kislotasynyň ergini, ýumşak kislotasy sebäpli köplenç posy ýok ediji serişde hökmünde hem ulanylýar. Onuň kislotasy Kubomedusae sebäpli dörän çişleri bejermek üçin hem ulanylýar we wagtynda ulanylsa, meduza balyk öýjüklerini öçürip, agyr şikesleriň ýa-da ölümiň öňüni alyp biler. Şeýle hem otit daşky görnüşini Vosol bilen bejermek üçin taýýarlamak üçin ulanylyp bilner.Sirke kislotasy bakteriýalaryň we kömelekleriň ösmegini bökdemek üçin spreý konserwant hökmünde hem ulanylýar.